KROM ARAMACILIĞINDA DUNİT YAYILIMININ BELİRLENMESİ

 



M. Özoktay


                Krom madeni arama modellerinden ve uygulamalarımızın belkemiğini oluşturan en önemlisi arazide veya ruhsat alanı içinde yeralan dunit seviyelerinin saptanmasıdır. Bu modellemede diğer litolojik birimleri görmüyor veya haritaya aktarmıyorsunuz. Bir çeşit “Dunitik Seviyelerin Haritasını” çıkarma yöntemi olarak ta yorumlanabilir. Zaten kromit lens, lineasyon veya gövdeleri salt dünitler içinde bulunurlar. Bu çalışmayı eli kalem tutan deneyimli maden çavuşlarıda yapabilmektedir. 


                Elinde GPS cihazı ile arazide dünit bant ve seviyelerini  cihaza aktarması yanı sıra dünitlerin içindeki kromit lineasyonlarının yerlerini Jeoloji mühendisine vermesinden ibarettir. Çünki gerek yeraltı ve gerekse yerüstü (Açık İşletme) üretimlerinde deneyimli maden çavuşları salt kromiti tanımakla kalmıyor  aynı zamanda dünit kalınlıklarını, fay zonlarını bilirler. Sıvas, Ulaş İlçesi Yılanlı Dağı çevresinde 1994 yılında bu tip çalışmanın sonunda, 250 hektarlık alanda, çok kısa bir zaman diliminde dünit yayılımları  içinde yaklaşık 20 nin üzerinde krom mostrası  ortaya konmuştur.

 

                2003 Yılında Erzurun palandöken Peridotitik Melanjında Besler madencilik Ltd adına Jeoloji Mühendisi İrfan Besler ile birlikte, 3 günlük arazi çalışması sonunda, 45 hektar da sadece dünitleri tanımladık.  Bu iş için kullanacağımız bir topoğrafik harita yoktu. Sadece o yıllarda kullanılan bir GPS ile koordinatları aldık. Çalışılan 45 hektarlık alanın doğusunda bulunan yüksek tenörlü Toptepe krom ocağının batıya doğru devamının dünit zonu içinde, uzandığı saptadık. Cevher devamının, bilgisayar ortamı olmadan, yaklaşık 3 boyutlu olası gövdesini tanımladık ve olası rezervin yaklaşık 300 000 ton tüvenan olduğunu hesapladık. Bu çalışmanın sonucunda 2004-2011 yılları arasında Besler Madencilik Ltd. Toptepe Bölgesinden 260 000 ton %50 Cr₂O₃ refrakter krom cevheri üretmiştir.

 

                2007 yılında Filiz madencilik A.Ş. uhdesindeki Acıpayan (Denizli) karaismailler krom sahasında, geçmiş yıllarda 150 000 ton üretim yapılmış Kadem Ocağının güneyindeki Haydar Ocak ile arasında  başka bir krom gövdesinin varlığını  Başçavuş Cemil Acet ile tartışıyorduk. Haydar ve Kadem ocak arası mesafe yaklaşık 250 metre ve ortalama 2 metreye yakın örtü (toprak) tabakası mevcut. Gerek Haydar ocak ve gerekse Kadem ocağın imalat haritalarını değerlendirdikten sonra direk nokta vuruşu ile sondaj kararı aldık, ilk sondaj 110 metrede 9 metre krom cevheri kesti. Toplam 18 sondaj kuyusundan 15 i cevherli çıkınca Eski Kadem galerilerini kullanarak yeni bulunan kromit gövdesinden üretime başlanmıştır.

                2010 yılında MCC-Shangai (Çin) ait Köyceğiz Pınarköydeki krom ruhsat sahasında bu uygulamanın daha geniş kapsamlısı yapılmıştır.  300 hektarlık bir alanda harita mühendisi Aytaç Kocaman Jeoloji Mühendisi Ziya karadayı ve 2 deneyimli işçi  ile birlikte salt dünitlerin sınırları saptanarak haritalanmıştır. Hiçbir mostra vermeyen  bu dünit yayılımlarında yapılan karotlu sondajlarla 315 000 ton düşük tenörlü işletilebilir görünür krom rezervi ortaya konmuştur.

 

                Tabii bu örnekleri çoğaltmak mümkün. Ancak krom aramalarında kullandığım pratik uygulamalar bana yüzeylenmemiş krom yataklarının saptanmasında bazı parametrelere ve aralarındaki bağıntıya yöneltti. 1997 yılında Ankara Etibank Maden Aramalar Daire Başkanlığında Arkadaşım İhsan Duru (Jeofizik Mühendisi) ziyaretimde Prof Haluk Eyidoğan (İTÜ Jeofizik) ile tanıştım. Sohbetimiz esnasında “Neden krom aramalarında jeofizik yöntemlerini denemiyor ve geliştirmiyorsunuz” diye sitem etmiştim. Kendisi bundan çok etkilendi ki beni İTÜ de konu ile ilgili konferans vermeye davet etti. O konferansa İTÜ dışında da akademislerlerde davetliydi. Yarı saatlik sunumum dışında 2 saate yakın soruları cevaplandırdım. O sorulardan biri Prof Dr Ahmet Ercan’dan gelmişti. Ahmet Bey “Biz Jeofizik uygulamalarımızda bazı parametreleri kullanmak zorundayız” demişti. İşte o zaman karar verdim. Artık mostra vermemiş veya yüzeylenmemiş alanlara yönelmeliyiz.

 

                İstanbul’dan Birlik Madencilik Kop İşletmesine döndüm. Ekibimden jeoloji mühendisleri Rahmi Üstüngel, İsmet Çakmak, Hasan Can ve maden mühendisi Mesut eren ve Arnavut jeologlar İbrahim Milushi ve Avni meshi ile birlikte yapılabilirlikleri konuştuk. O yıl şantiyenin kuzeydoğu tarafında bulunan Külekçi Tepe ve çevresinin araştırlmasına karar verdik. 


                Kop bölgesinde devasa üretimler yapılmış olan Batı Ezan, Bal ocaktaki 20 e yakın bazı temel parametreleri aldık ve külekçi tepede uyguladık.  20 parametreden en az 12 si Külekçi tepede de mevcuttu. Jeofizik Mühendisi Ateş Adalan, sondaj öncesi, anomalileri bize verince sondajlamaya başladık. 1997-2000 yılları arasında sadece, yüzeyde hiçbir krom mostrası olmayan Külekçi Tepe den 3.5 milyon m³ dekapaj ile 1,5 milyon ton tüvenan krom cevheri üretimi gerçekleştirdik.

 

KAYNAK

 

http://muzafferozoktay.blogspot.com/2016/12/krom-arama-modelleri-yaylmlarnn.html

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Geological Methods in Mineral Exploration and Mining / Roger Marjoribanks

Resim
Geological Methods in Mineral Exploration and Mining Roger Marjoribanks Second Edition This book is written as a practical field manual to be used by geologists engaged in mineral exploration. It is also hoped that it will serve as a text and reference for students in Applied Geology courses of universities and colleges. The book aims to outline some of the practical skills that turn the graduate geologist into an explorationist. It is intended as a practical “how to” book, rather than as a text on geological or ore deposit theory. YAYINA ULAŞMAK İÇİN: (1) https://link.springer.com/content/pdf/bfm:978-3-540-74375-0/1?pdf=chapter%20toc
Devamı

Baz metal yataklarının uzaktan algılama ile belirlenmesine bir örnek: Hakkari güneyi…

Resim
Baz metal yataklarının uzaktan algılama ile belirlenmesine bir örnek: Hakkari güneyi… H. A. Baran Ülkemizin önemli metalojenik kuşaklarından birinde yer alan bölge baz metaller açısından potansiyeli yüksek alanlar arasında yer almaktadır. İnceleme alanı ve çevresinde hali hazırda keşfedilmiş ve/veya işletilen 20 adet maden yatağı mevcuttur. Bunlardan 5 tanesi endüstriyel hammadde ocağı (mermer), 15 tanesi (10 Pb-Zn, 2 Cu, 3 Cr) ise metalik maden yataklarıdır. Uzaktan algılama ile maden aramada yaygın olarak kullanılan tekniklerden birisi de alterasyon tespitidir. Çalışma alanındaki madenler uzaktan algılama çalışmalarında yüksek başarı oranı ile tespit edilebilen demir veya demirli mineral içermektedir. Landsat 8 uydu görüntüsü üzerinde uzaktan algılama teknikleri (band oranlaması, kontrast germesi, renkli kompozit görüntü oluşturma) kullanılarak Hakkâri’de hali hazırda mevcut veya işletilen maden yataklarının konumları başarılı bir şekilde belirlenerek, 2 yeni potansiyel sahanın tesp
Devamı

Çatalçam (Soma-Manisa) Au-Pb-Zn-Cu cevherleşmesinin jeolojik, mineralojikpetrografik ve sıvı kapanım özellikleri

Resim
Çatalçam (Soma-Manisa) Au-Pb-Zn-Cu cevherleşmesinin jeolojik, mineralojikpetrografik ve sıvı kapanım özellikleri Ramazan SARI, Şahset KÜÇÜKEFE, Gülcan BOZKAYA, Ömer BOZKAYA, Fatih BADEMLER, Zehra DEVECİ ARAL, Elif Dilek BAYRAKÇIOĞLU, Cahit DÖNMEZ ve Serkan ÖZKÜMÜŞ İnceleme alanı, Biga yarımadasının güneydoğusunda yer almaktadır. Arazide, sondaj ve laboratuvar çalışmalarıyla bölgede daha önce tanımlanmamış, Alt Miyosen ve öncesi birimleri kesen ve Au, Pb, Zn ve Cu anomalileri içeren diyorit porfir sokulumunun varlığı belirlenmiştir. Porfiri kütle ve sokulduğu çevre kayalar içinde birbirini kesen ve/veya iç içe geçmiş potasik, piropilitik, fillik ve arjilik alterasyon zonları gelişmiştir. Diyorit porfir ve yan kayada nabit altın, gümüş, pirit, kalkopirit, sfalerit ve galen içeren damar-damarcıklar gelişmiştir. Damar-damarcıklar derinlerde ondülasyonlu kuvars, orta ve üst seviyelerde masif kuvars, kalsit, dolomit ve barit dolguludur. Sfalerit, kuvars ve baritlerde yapılan sıvı kapanı
Devamı

Tectonic Triggers for Postsubduction Magmatic-Hydrothermal Gold Metallogeny in the Late Cenozoic Anatolian Metallogenic Trend, Türkiye

Resim
  Tectonic Triggers for Postsubduction Magmatic-Hydrothermal Gold Metallogeny in the Late Cenozoic Anatolian Metallogenic Trend, Türkiye Fabien Rabayrol, Craig J.R. Hart, and Robert A. Creaser   The newly defined, 1,500-km-long, late Cenozoic Anatolian metallogenic trend of Turkey is the central segment of the western Tethyan metallogenic belt and formed after the closure of the southern Neotethys Ocean. Mineral deposit discoveries along this trend show that the Oligocene to Miocene igneous units are highly prospective for gold-rich porphyry- and epithermal-style mineralization (~27 Moz) but that copper endowment is poor. However, the temporal and spatial constraints on late Cenozoic gold districts and isolated prospects and their tectonic affinity are poorly known, despite recent efforts. We herein provide new U-Pb and Re-Os age data and field observations from Miocene gold prospects and deposits throughout the Anatolian trend, which we interpret together with previously publish
Devamı

Re-assessing the European lithium resource potential – A review of hard-rock resources and metallogeny

Resim
B. Gourcerol, E. Gloaguen, J. Melleton, J. Tuduri, X. Galiegue April 2019, Ore Geology Reviews 109:494-519 Photographs of various styles of lithium mineralization. A) Quartz-feldspar and zinnwaldite mineralization (Podlesi, Czech Republic). B) Greisen and related La Bosse stockwork (Beauvoir, Massif Central, France). C) Montebras stocksheider hosted in RMG (Massif Central, France). D) Phenocrysts of petalite (yellowish-greenish minerals) surrounded by purplish lepidolite in quartz-potassic feldspar-albite matrix (Chédeville pegmatite, Massif Central, France). KAYNAK https://www.researchgate.net/publication/332613034_Re-assessing_the_European_lithium_resource_potential_-_A_review_of_hard-rock_resources_and_metallogeny
Devamı