Milyonlarca Yıl Önce Anadolu'nun Üzerini Kaplayan Okyanus: Tetis

Bundan milyonlarca yıl önce Anadolu topraklarının üzerini bir okyanus kaplıyordu
Milyonlarca Yıl Önce Anadolu'nun Üzerini Kaplayan Okyanus: Tetis


Tethys (tetis), eski jeolojik dönemlerde oluşmuş ve kaybolmuş uzun soluklu bir okyanustur.

Yapılan araştırmalara göre en eski tetis havzasının açılması erken-orta paleyozoik döneme (yaklaşık olarak 490 milyon sene öncesine) dayanır. tektonik plakaların, yani kıtasal kabuk parçalarının göreceli hareketleri sonucu zaman içerisinde şekli sürekli değişmiştir. 


Tersiyer'de kapanmasına kadar olan aşamaları eskiden yeniye doğru proto-tetis, paleo-tetis ve neo-tetis seklinde ayrılmıştır. son evresi olan neo-tetis'in havzalarından ikisinin kalıntıları Anadolu'da kolayca gözlemlenebilir. Bu havzalardan biri İzmir-Ankara-Erzincan hattı boyunca 60-70 milyon sene önce kapanmıştır. Diğeri ise batıda iskenderun körfezi olmak üzere Elazığ-Bitlis-Hakkari üzerinden İran'a ulaşan bir hat boyunca yaklaşık 15-20 milyon sene önce kapanmıştır. 


Bugün Türkiye'de bulunan Kuzey Anadolu (KAF) ve Doğu Anadolu (DAF) aktif fay kuşaklarının bu hatlarla hemen hemen çakışması rastlantı değildir. Ayrıca anadolu'da yüzeylenmiş olan kayaçların pek çoğu doğrudan veya dolaylı olarak tetis okyanusu'nun bir ürünüdür. Türkiye'deki metalik maden yataklarının oluşmasındaki katkısına rağmen arap yarımadası'nda bol bulunan petrolün güneydoğu anadolu'da aynı miktarda ve kalitede bulun(a)mamasından da sorumludur ayrıca kendileri.

Bölgesel ölçekte bakarsak, alp dağları ve Himalayalar'ın oluşumu doğrudan bu okyanusun kapanmasıyla ilgilidir.

Tetis Okyanusu veya Tetis Denizi, Paleozoik-Mezozoik-Erken Tersiyer süresince Gondvana ve Lavrasya arasında batı-doğu yönünde uzanan eski okyanustur. Tetis Okyanusu'ndan geriye günümüzde Akdeniz, kuzeydeki Paratetis kolundan ise Karadeniz, Aral Gölü ve Hazar Denizi kalmıştır.

335 ila 200 milyon yıl önce Dünya üzerinde tek bir kıta (Pangea) ve onu çevreleyen dev bir okyanus (Pantalassa) bulunuyordu. 200 my önceki Trias devrinde Pangea süperkıtası parçalanarak kuzeyde ve güneyde büyük iki kıtaya bölündü. Kuzeyde Lavrasya adıyla günümüzdeki Kuzey Amerika ve Avrasya'nın bulunduğu super kıta bulunuyordu. Güneyde Gondvana adıyla günümüzdeki Güney Amerika, Afrika, Antarktika ve Okyanusya kıtaları bir arada bulunmaktaydı. Gondvana ve Lavrasya kıtaları arasında Tetis Okyanusu bulunuyordu.

Permiyenden sonra Lavrasya ve Gondvana kıtaları doğu yönünde genişleyerek açılıp Tetis Okyanusunu oluşturmuştur. Tetis'in Permiyende açılıp, Triyas sonunda kapanan bölümüne Paleotetis adı verilmiştir. Trias'dan sonra açılıp kapanan bölümüne Neotetis denilir. Tersiyerde Neotetis'in tamamen kapanmasıyla Gondvana ve Lavrasya kıtaları çarpışmış, Alpin Orojenezi'ne ait Alp-Himalaya dağ sistemi oluşmuştur. Kretase döneminde doğuda daha geniş olan Tetis, batıya doğru daralmıştır.

Atlas Okyanusu'nun yayılması ile kuzeye doğru kayan Afrika kıtası, doğudan Tetis Okyanusu'nun kapanmasına yol açmıştır. Levha hareketleri sonucu Afrika, Arap ve Hindistan levhalarının kuzeye hareketi ile eskiden Tetis'in tabanı olan alanlar Alp-Himalaya dağ kuşağını meydana getirmişlerdir.


https://eksiseyler.com/milyonlarca-yil-once-anadolunun-uzerini-kaplayan-okyanus-tetis


Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Geological Methods in Mineral Exploration and Mining / Roger Marjoribanks

Resim
Geological Methods in Mineral Exploration and Mining Roger Marjoribanks Second Edition This book is written as a practical field manual to be used by geologists engaged in mineral exploration. It is also hoped that it will serve as a text and reference for students in Applied Geology courses of universities and colleges. The book aims to outline some of the practical skills that turn the graduate geologist into an explorationist. It is intended as a practical “how to” book, rather than as a text on geological or ore deposit theory. YAYINA ULAŞMAK İÇİN: (1) https://link.springer.com/content/pdf/bfm:978-3-540-74375-0/1?pdf=chapter%20toc
Devamı

Baz metal yataklarının uzaktan algılama ile belirlenmesine bir örnek: Hakkari güneyi…

Resim
Baz metal yataklarının uzaktan algılama ile belirlenmesine bir örnek: Hakkari güneyi… H. A. Baran Ülkemizin önemli metalojenik kuşaklarından birinde yer alan bölge baz metaller açısından potansiyeli yüksek alanlar arasında yer almaktadır. İnceleme alanı ve çevresinde hali hazırda keşfedilmiş ve/veya işletilen 20 adet maden yatağı mevcuttur. Bunlardan 5 tanesi endüstriyel hammadde ocağı (mermer), 15 tanesi (10 Pb-Zn, 2 Cu, 3 Cr) ise metalik maden yataklarıdır. Uzaktan algılama ile maden aramada yaygın olarak kullanılan tekniklerden birisi de alterasyon tespitidir. Çalışma alanındaki madenler uzaktan algılama çalışmalarında yüksek başarı oranı ile tespit edilebilen demir veya demirli mineral içermektedir. Landsat 8 uydu görüntüsü üzerinde uzaktan algılama teknikleri (band oranlaması, kontrast germesi, renkli kompozit görüntü oluşturma) kullanılarak Hakkâri’de hali hazırda mevcut veya işletilen maden yataklarının konumları başarılı bir şekilde belirlenerek, 2 yeni potansiyel sahanın tesp...
Devamı

Çatalçam (Soma-Manisa) Au-Pb-Zn-Cu cevherleşmesinin jeolojik, mineralojikpetrografik ve sıvı kapanım özellikleri

Resim
Çatalçam (Soma-Manisa) Au-Pb-Zn-Cu cevherleşmesinin jeolojik, mineralojikpetrografik ve sıvı kapanım özellikleri Ramazan SARI, Şahset KÜÇÜKEFE, Gülcan BOZKAYA, Ömer BOZKAYA, Fatih BADEMLER, Zehra DEVECİ ARAL, Elif Dilek BAYRAKÇIOĞLU, Cahit DÖNMEZ ve Serkan ÖZKÜMÜŞ İnceleme alanı, Biga yarımadasının güneydoğusunda yer almaktadır. Arazide, sondaj ve laboratuvar çalışmalarıyla bölgede daha önce tanımlanmamış, Alt Miyosen ve öncesi birimleri kesen ve Au, Pb, Zn ve Cu anomalileri içeren diyorit porfir sokulumunun varlığı belirlenmiştir. Porfiri kütle ve sokulduğu çevre kayalar içinde birbirini kesen ve/veya iç içe geçmiş potasik, piropilitik, fillik ve arjilik alterasyon zonları gelişmiştir. Diyorit porfir ve yan kayada nabit altın, gümüş, pirit, kalkopirit, sfalerit ve galen içeren damar-damarcıklar gelişmiştir. Damar-damarcıklar derinlerde ondülasyonlu kuvars, orta ve üst seviyelerde masif kuvars, kalsit, dolomit ve barit dolguludur. Sfalerit, kuvars ve baritlerde yapılan sıvı kapanı...
Devamı

ALACAKAYA (ELAZIĞ) MERMERİNDE GULEMAN OFİYOLİTİNİN MUCİZESİ

Resim
Elazığ ili Alacakaya (Guleman) ilçesinde bulunan ve “Elazığ Vişnesi” olarak adlandırılan mermerin ünü ülkemiz sınırlarını aşmıştır. Literatürde “Rosso Levanto” olarak bilinen volkano sedimanter tektonik breş bölgede mermer olarak üretilmektedir. 1980’li yıllarda başlayan bir serüvenin ürünü olan Rosso Levanto günümüzde dünyanın en önemli yapılarında karşımıza çıkmaktadır. Elazığ vişnesi olarak bilinen breşik mermerler, Alp-Himalaya Orojenezine bağlı olarak oluşan ve Hatay, Adana, Elazığ, Ağrı doğrultusunda uzanıp İran’da son bulan kuşak içerisinde yer almaktadır. En iyi breşik mermerlerin oluştuğu yer Alacakaya (Guleman, Elazığ) bölgesidir. Guleman yöresinde yüzeyleyn ultramafik-mafik kayaçlar, tektonik dilimlenmeyle parçalanmış eksik dizi bir ofiyolit topluluğu olarak tanımlanmış ve “Guleman Ofiyoliti” olarak adlanmıştır (Özkan, 1982). Guleman (Alacakaya-Elazığ) bölgesini oluşturan litolojik birimler yaşlıdan gence doğru; Paleozoyik yaşlı Bitlis Metamorfitleri, Üst Kretase yaşlı ...
Devamı

Tectonic Triggers for Postsubduction Magmatic-Hydrothermal Gold Metallogeny in the Late Cenozoic Anatolian Metallogenic Trend, Türkiye

Resim
  Tectonic Triggers for Postsubduction Magmatic-Hydrothermal Gold Metallogeny in the Late Cenozoic Anatolian Metallogenic Trend, Türkiye Fabien Rabayrol, Craig J.R. Hart, and Robert A. Creaser   The newly defined, 1,500-km-long, late Cenozoic Anatolian metallogenic trend of Turkey is the central segment of the western Tethyan metallogenic belt and formed after the closure of the southern Neotethys Ocean. Mineral deposit discoveries along this trend show that the Oligocene to Miocene igneous units are highly prospective for gold-rich porphyry- and epithermal-style mineralization (~27 Moz) but that copper endowment is poor. However, the temporal and spatial constraints on late Cenozoic gold districts and isolated prospects and their tectonic affinity are poorly known, despite recent efforts. We herein provide new U-Pb and Re-Os age data and field observations from Miocene gold prospects and deposits throughout the Anatolian trend, which we interpret together with previousl...
Devamı