TÜRKİYE MADENCİLİĞİNE OMUZ VERENLER
Maden Y. Mühendisi Abdullah Hüsrev GULEMAN
Abdullah Hüsrev bey, Ziraat ve Ticaret Nezareti hesabına Maden Mühendisliği eğitimi almak üzere Fransa’da “École Nationale Supérieure des Mines de Paris”e gönderilmiştir. İki buçuk yıl sonra, 1911’de Nezaretten aldığı izinle, Zonguldak Kömür Havzası’nın genel jeolojisi ve havzada kullanılan işletme usulleri hakkında etüt yapmak üzere Zonguldak’a gelmiş ve bir seyahat raporu tanzim etmiştir. Raporunda, Zonguldak’taki madencilik faaliyetleri, işçilerin çalışma koşulları ve şehirdeki sosyal yaşama dair görüşlerini belirtmiş ve dikkatini çeken olumsuzluklara yer vermiştir.
Eğitimini tamamladıktan sonra Maden Yüksek Mühendisi olarak yurda dönmüş ve 1915 yılında Elazığ’ın Maden ilçesindeki Ergani Bakır Madeninde işletme mühendisi olarak çalışmaya başlamıştır. Anlatıya göre, madene hayvanı ile odun taşıyan Guleman Köyü halkından bir kişinin yükünü dengelemek için kullandığı taşlar ilgisini çekmiş, yaptığı araştırmalar sonucunda, Guleman Köyü’nde ilk olarak krom yatağı varlığını kanıtlamıştır (Rus Jeolog Çaheçef 1870 yılında Türkiye Jeolojisi konusunda incelemeler yaparken Elazığ yöresinde krom varlığına değinmiş fakat bölge isminden bahsetmemiştir.). Alacakaya-Guleman krom yatağı 1936 yılında Şark Kromları TAŞ’ın kurulmasıyla Etibank tarafından işletilmeye başlamıştır.
Abdullah Hüsrev bey Ergani Bakır Madenindeki görevinden sonra, Hüseyin Fehmi İMER’in 11 Mayıs 1921 tarihinde Ereğli Maden Müdürlüğü’nden emekli olması üzerine, halefi olarak bu makama getirilmiştir. 1931 yılında “Türkiye ve Krom” adlı kitabı basılmıştır. 1934 yılında Soyadı Kanunu çıkarılınca “GULEMAN” soyadını almıştır.
09 Ekim 1938 tarihinde toplanan “Türk Maden Mühendisleri Cemiyeti”nin senelik kongresinde, “MTA Genel Direktör Muavini” olarak adı geçmektedir. Ancak bu görevi üstlendiği zaman dilimi konusunda bilgi bulunmamaktadır.
Daha sonraki yıllarda Türk Maadin Şirketi ve Anadolu Maden TAO İdare Meclisi Üyesi olarak çalışmıştır.
25 Ağustos 1964 tarihinde vefat etmiştir.
Prof. Dr. Gündüz ÖKTEN 10 Ekim 2025
Açıklama:
Bazı çalışmalara göre, Türkiye’de 1924 yılından önce maden mühendisi sayısı 37 civarındadır. Bunların büyük bir bölümü Almanya ve Fransa’daki üniversitelerden mezun olmuştur. Mezuniyet tarihlerinden bugüne kadar 100 yıldan fazla zaman geçmiş olması nedeniyle, biyografileri ile bilgilerin temini konusunda güçlüklerle karşılaşılmaktadır. Maden Y. Mühendisi Abdullah Hüsrev GULEMAN da bu gruba dâhidir. Onun ile ilgili bilgiler derlenirken aynı sorun ile karşılaşılmış, bazı başlıklarda (doğum yeri, tarihi, çalıştığı kurumlar, yaptığı görevler ve süreleri) maalesef hedeflenen amaca ulaşılamamıştır.
Avşaroğlu, N., 2005, “Maden Mühendisleri Cemiyeti 75 Yaşında” TMMOB, Maden Mühendisleri Odası Yayını, s. 43 – 45.
Yorumlar
Yorum Gönder